Dziś oddano hołd bohaterom Powstania Wielkopolskiego – wydarzenia, które miało fundamentalne znaczenie dla odzyskania przez Polskę niepodległości i kształtowania naszych granic. Choć wybuchło w Poznaniu, to mieszkańcy wielu miejscowości na Kujawach i Pomorzu wspierali powstańców organizacyjnie i duchowo. Na ziemiach naszego regionu pozostało wiele pomników pamięci tamtego zrywu do wolności.
Sukces Powstania Wielkopolskiego miał kluczowe znaczenie dla ustalenia granic II Rzeczypospolitej. Bez tego zwycięstwa nasza historia mogłaby potoczyć się inaczej. Pamięć o powstaniu przypomina, że wspólne działanie i solidarność mogą przynieść sukces, nawet w trudnych czasach. Powstanie Wielkopolskie objęło swym zasięgiem także tereny Kujaw i Pomorza, gdzie miało miejsce wiele istotnych wydarzeń.
- Inowrocław
Inowrocław był jednym z głównych ośrodków powstańczych na Kujawach. Walki o miasto rozpoczęły się 5 stycznia 1919 roku i zakończyły sukcesem powstańców, co miało istotne znaczenie dla dalszych działań w regionie.
- Szubin
Szubin był miejscem intensywnych walk podczas powstania. Miasto kilkakrotnie przechodziło z rąk do rąk, zanim ostatecznie zostało opanowane przez powstańców. W Szubinie znajduje się mogiła powstańców wielkopolskich, upamiętniająca poległych w tych walkach.
(Na fot. uroczystości w Kcyni, z udziałem I wicewojewody kujawsko-pomorskiego Piotra Hemmerlinga)
- Brzoza
W Brzozie, miejscowości położonej w gminie Nowa Wieś Wielka, znajduje się pomnik upamiętniający poległych powstańców wielkopolskich. Pomnik został wzniesiony z inicjatywy hrabiny Marii Skórzewskiej jako wyraz wdzięczności mieszkańców.
- Rynarzewo
Rynarzewo było miejscem potyczek powstańczych. W miejscowości działa aktywnie Szkoła Podstawowa im. Powstańców Wielkopolskich, która kultywuje pamięć o wydarzeniach z lat 1918–1919.
- Grudziądz
Grudziądz, choć położony poza głównym obszarem walk, uczestniczy w upamiętnianiu powstania. W mieście odbywają się uroczystości rocznicowe, a mieszkańcy angażują się w kultywowanie pamięci o powstańcach.
- Murowaniec
W okolicach Murowańca miały miejsce walki powstańcze. To właśnie stąd pochodził nieznany powstaniec, którego szczątki spoczywają pod Pomnikiem Nieznanego Powstańca Wielkopolskiego w Bydgoszczy.
- Bydgoszcz
Choć Bydgoszcz nie była bezpośrednio objęta walkami powstańczymi, miała znaczenie strategiczne. W mieście znajduje się Pomnik Nieznanego Powstańca Wielkopolskiego, odsłonięty w 1986 roku, upamiętniający anonimowego powstańca pochowanego w tym miejscu w 1925 roku. (Zdjęcia poniżej - z uroczystości obchodów 106. rocznicy Powstania Wielkopolskiego w Bydgoszczy, z udziałem zastępcy prezydenta miasta Mirosława Kozłowicza - lidera miejskiej Nowej Lewicy).
Wiele miejscowości posiada pomniki, tablice pamiątkowe oraz inne formy upamiętnienia bohaterów Powstania Wielkopolskiego, świadczące o ich wkładzie w walkę o niepodległość.
- Także Kcynia odegrała istotną rolę podczas Powstania Wielkopolskiego, będąc miejscem intensywnych walk na froncie północnym. W drugiej połowie stycznia i na początku lutego 1919 roku w rejonie między Kcynią a Łabiszynem tocyły się zacięte starcia. Niemcy, dysponując około 3 tysiącami dobrze uzbrojonych żołnierzy, próbowali przełamać polską obronę i wkroczyć w głąb Wielkopolski, kierując się na Gniezno. Dzięki determinacji i odwadze powstańców udało się powstrzymać te ataki, co miało kluczowe znaczenie dla utrzymania zdobyczy powstania.
W Kcyni znajdują się miejsca upamiętniające te wydarzenia:
* Pomnik-Mogiła na Cmentarzu Parafialnym: Po lewej stronie od wejścia na cmentarz przy ul. Nakielskiej znajduje się zbiorowa mogiła powstańców wielkopolskich. Pomnik w formie kamiennej ściany zwieńczonej krzyżem maltańskim został wzniesiony w latach 1920–1921, zniszczony przez hitlerowców, a następnie odtworzony w 1948 roku. Na tablicy umieszczono nazwiska 34 powstańców poległych w rejonie miasta.
*Głaz Pamiątkowy na Rynku: W centralnej części Rynku ustawiono głaz upamiętniający wyzwolenie Kcyni spod pruskiej niewoli. Pomnik został ufundowany przez mieszkańców miasta i gminy w 85. rocznicę wyzwolenia Kcyni i Pałuk.
Kcynia pielęgnuje pamięć o powstańcach poprzez organizację uroczystości rocznicowych, podczas których mieszkańcy, młodzież, organizacje i władze samorządowe składają hołd bohaterom, m.in. poprzez składanie kwiatów i zapalanie zniczy przy pomnikach.
Dzięki tym działaniom Kcynia zachowuje żywą pamięć o wydarzeniach z okresu Powstania Wielkopolskiego i oddaje cześć tym, którzy walczyli o wolność i niepodległość regionu oraz całej Polski.
Uczestniczący dziś w kcyńskich uroczystościach I wicewojewoda kujawsko-pomorski Piotr Hemmerling – lider lewicy w województwie, powiedział m.in. w swym przemówieniu:
„– Stoimy przed mogiłą ludzi konkretnych, którzy zakończyli swą ziemską historię, walcząc o oswobodzenie ojczyzny, po to byśmy mogli w tym miejscu mówić po polsku. Nazwiska na tej tablicy nie są anonimowe, to są przodkowie wielu z nas. Nie ma na terenie gminy rodziny, która w jakiś sposób nie byłaby związana z tymi, którzy walczyli w czasie Powstania Wielkopolskiego.
Powstanie Wielkopolskie jest dla nas wszystkich powodem do dumy, bo rzeczywiście jako zryw wolnościowy powstanie zakończyło się pełnym sukcesem. Mimo ofiar, które trzeba było ponieść, mimo trudu walczących powstańców… Trzeba wczuć się w atmosferę tamtych chwil, kiedy po 123 latach niewoli mogła powrócić Polska, nasz narodowy byt. Wielu chwytało za broń i podejmowało oczywistą walkę o wolność prastarych polskich ziem.
Stanisław Staszic przekonywał, że "upaść może i naród wielki, zginąć tylko nikczemny"! Dlatego w sercach Polaków przez te wszystkie lata niewoli tliła się myśl o wolności, której służyły walki i zrywy powstańcze. Nie okazaliśmy się narodem nikczemnym, lecz godnym Piastów, rycerzy, szwoleżerów spod Somosierry i bohaterów innych walk w obronie ojczyzny.
W imieniu Rzeczypospolitej pragnę podziękować wszystkim tym, którzy co roku kultywują pamięć o Powstaniu Wielkopolskim – panie Burmistrzu, mieszkańcy Kcyni, w imieniu Rzeczypospolitej – dziękuję! Tak, jak bez sztucznych podziałów politycznych rodacy stanęli do boju o niepodległość, życzę, byśmy dziś potrafili wspólnie działać dla dobra naszej ojczyzny. Niech żyje Polska!”.
Przekażmy tę tradycję młodemu pokoleniu!
Zobacz wideo–relację TUTAJ
Opr. nim, 27 grudnia 2024 r.